Τους Ανατολικομακεδόνες θύματα από τις Βουλγαρικές Αρχές κατοχής της περιόδου 1916-18, τίμησαν το πρωί της Κυριακής 4 Ιουλίου 2010 στη Χωριστή, το Κέντρο Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας, ο Δήμος Δράμας, ο Μουσικοδραματικός Σύλλογος Χωριστής «Η Αναγεννηθείσα Μακεδονία», ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Δοξάτου και πλήθος κατοίκων της Χωριστής που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση, αφού η Χωριστή θρήνησε 623 άτομα, τα ονόματα των οποίων είναι χαραγμένα σε μαρμάρινη πλάκα. Μετά την καθιερωμένη επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση των ψυχών, ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από το βουλευτή Δράμας κ. Χρήστο Αηδόνη, το Δήμαρχο Δράμας κ. Θωμά Μαργαρίτη, τις τοπικές Αρχές και τους παραπάνω Συλλόγους - Φορείς Πολιτισμού, στο χώρο που βρίσκεται το μοναδικό στη Δράμα μνημείο προς τιμήν των πεσόντων αυτής της περιόδου. Για την επέτειο της ημέρας μίλησε συνοπτικά ο γνωστός Χωριστιανός ιστοριοδίφης, συγγραφέας Δημήτριος Πασχαλίδης, ο οποίος βραβεύτηκε από το Δήμο Δράμας για το συνολικό του έργο.
Ακολούθησε στην αίθουσα του Αναγνωστηρίου, η βιβλιοπαρουσίαση του τρίτομου έργου «Τετράδια Βουλγαρικής Κατοχής – Ανατολική Μακεδονία 1916-18» (Δράμα, Καβάλα, Σέρρες) που εξέδωσε το Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας και επιμελήθηκε ο πρόεδρός του Νικόλαος Ρουδομέτωφ. Πρόκειται για δημοσίευση των Πρακτικών και του Πορίσματος της Διεθνούς Επιτροπής που διερεύνησε τις εγκληματικές πράξεις των τότε Βουλγαρικών Αρχών Κατοχής στην Ανατολική Μακεδονία την περίοδο 1916-18. Μια σκοτεινή περίοδος που δεν έχει αναδειχθεί όσο θα έπρεπε από την Πολιτεία αλλά και την επιστημονική κοινότητα.
Ο κ. Ρουδομέτωφ αναφέρθηκε εν συντομία στις δυσκολίες που πέρασε μέχρι να μεταφράσει και να εκδώσει το συγκεκριμένο έργο. Επίσης, στις άγνωστες αλλά και σοκαριστικές μαρτυρικές καταθέσεις των παθόντων που επέζησαν των βασανιστηρίων και κατέθεσαν τα μαρτύριά τους στην Επιτροπή. Έπειτα, το λόγο πήρε ο κ. Θωμάς Πέννας, Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρίας Σερρών – Μελενίκου, ο οποίος αναφέρθηκε στην ανάγκη για αγώνα όλων των τοπικών Αρχών και Συλλόγων της Ανατολικής Μακεδονίας, ώστε να επιτευχθεί η επίσημη αναγνώριση εκ μέρους της Πολιτείας (δια νόμου) της γενοκτονίας που πραγματοποίησαν οι τότε Βουλγαρικές Αρχές σε βάρος του Ελληνικού πληθυσμού και να καθιερωθεί Ημέρα Μνήμης αυτών των θυμάτων. Ήδη έχουν υπογράψει το σχετικό Ψήφισμα μεγάλος αριθμός Σωματείων, έχει εγκριθεί και από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δοξάτου, ενώ εκκρεμούν ανάλογες αποφάσεις και σε άλλους Δήμους.
Η παραπάνω εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Δήμου Δράμας στα πλαίσια των «Ελευθερίων» της πόλης του 1913. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος Δράμας κ. Θωμάς Μαργαρίτης ο οποίος στο σύντομο χαιρετισμό που απεύθυνε τάχθηκε αρωγός στην προσπάθεια αναγνώρισης των θυμάτων αυτών. Επίσης, χαιρέτησε την εκδήλωση ο πρόεδρος της Παμμακεδονικής Συνομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Αττικής κ. Αθανασιάδης Ιωάννης, ο οποίος προσφέρθηκε να βοηθήσει στην ανάδειξη του θέματος με σχετική εκδήλωση στην Αθήνα, ενώ παραβρέθηκαν ακόμη εκπρόσωποι Αρχών και Φορέων, πρόεδροι Συλλόγων και πολύς κόσμος.