Στο Παγονέρι, τα δρώμενα των Θεοφανείων σίγησαν περί το 1970. Λόγω της μεγάλης μετανάστευσης και της μείωσης του πληθυσμού του, αλλά και λόγω του κλίματος της εποχής (δικτατορία κτλ). Το έθιμο αναβίωσε όμως το 2001 και από τότε συνεχίζει να τελείται ανελλιπώς. Το δρώμενο διαρκεί δύο ημέρες. Την 6η και 7η Ιανουαρίου.

Η προετοιμασία αρχίζει το βράδυ της 5^ης προς 6^ης Ιανουαρίου, όπου ετοιμάζουν τις προβιές, τα κουδούνια και τις φορεσιές. Περί ώρα 5:00 τα ξημερώματα ξεκινάνε οι μεταμφιεσμένοι από το σπίτι του «Αράπη» και συναντούνε το εκκλησίασμα που επιστρέφει από τον αγιασμό των υδάτων που πραγματοποιείται τα ξημερώματα στο Παγονέρι (στον όρθρο), σε δεξαμενή στις «πέρα βρύσες», έξω από το χωριό. Αφού συναντηθούν, ανταλλάσουν ευχές και όλοι μαζί πηγαίνουν στην πλατεία για την τέλεση του δρώμενου.

Οι «Αράπηδες» είναι μεταμφιεσμένοι με προβιές που καλύπτουν όλο το σώμα, φέρουν μάσκα με τρεις τρύπες για τα μάτια και το στόμα, στη μέση κρεμούν κουδούνια, ενώ στο χέρι κρατούν ξύλινα σπαθιά και στάχτη και στα πόδια φέρουν γουρουνοτσάρουχα. Ένας άνδρας υποδύεται τη νύφη, με άσπρο φόρεμα, προκλητικά βαμμένη, την οποία προστατεύουν ως αδελφή τους οι Αράπηδες, από τυχόν επίδοξο κλέφτη. Όποιος τολμήσει να την κλέψει, θα τον συλλάβουν οι Αράπηδες και θα πρέπει να πληρώσει λύτρα. Ένας άλλος άνδρας υποδύεται τη Γύφτισσα, ντυμένος πολύχρωμα, με πολλά βραχιόλια, βαμμένα κόκκινα χείλη, το πρόσωπο βαμμένο με καπνιά, πλεξούδα σκόρδα στο λαιμό και ένα ψεύτικο μωρό στην αγκαλιά που προσπαθεί να το πουλήσει. Όποιος το πάρει και προσπαθήσει να φύγει, τον κυνηγούν οι Αράπηδες και αφού τον πιάσουν πρέπει να πληρώσει λύτρα και αυτός. Επίσης, αν κάποιος Αράπης ή θεατής, αρρωστήσει ή τραυματιστεί, υπάρχει ο «Χατλής» (γιατρός) που φοράει λευκά ρούχα, κεφαλοστολή από δέρμα χοίρου, ο οποίος θα σπεύσει με το «αλογάκι» του (ομοίωμα αλόγου στα σκέλια του αναβάτη) με τα γιατρικά του σε τσάντα από δέρμα ζώου και ξύλινο ραβδί στο χέρι, να τον θεραπεύσει. Για τους θεατές, με το αζημίωτο βέβαια. Το δρώμενο διαρκεί μέχρι το βράδυ, με πειράγματα, χορούς και τραγούδια υπό τους ήχους των τοπικών μουσικών οργάνων, της γκάιντας και του νταχαρέ.

Την επόμενη ημέρα, στις 7 Ιανουαρίου, οι μεταμφιεσμένοι ξανά εμφανίζονται στους δρόμους και στις γειτονιές του Παγονερίου, αλλά αυτή τη φορά όχι στην πλατεία. Γυρίζουν ένα προς ένα όλα τα σπίτια του χωριού, μένοντας περισσότερο σε όσους γιορτάζουν, χορεύουν, τραγουδούν, πειράζονται και δέχονται κεράσματα από τους νοικοκυραίους, συνοδευόμενοι πάντα από τα τοπικά παραδοσιακά μουσικά όργανα. Το απόγευμα που τελειώνει η γύρα του χωριού, ξεντύνονται και κάθονται να φάνε όλοι μαζί, από τα κεράσματα και το χρηματικό ποσό που συγκέντρωσαν.

Παλαιότερα, το δρώμενο τελούνταν και κατά την 8^η Ιανουαρίου με την ημέρα της «μαμής». Την εποχή εκείνη, το έλλειμμα της ιατρικής επιστήμης στην ύπαιθρο, κάλυπτε μια γριά γυναίκα η οποία βοηθούσε εμπειρικά τις νέες γυναίκες από τις ωδίνες του τοκετού. Έτσι, κατά την ημέρα αυτή, προσέρχονταν στο σπίτι της όλες οι γυναίκες που γέννησαν το τελευταίο έτος, προσφέροντας στη μαμή για δώρα πετσέτα και σαπούνι, πλένοντας και φιλώντας τα χέρια της, εκδηλώνοντας έτσι το σεβασμό τους και την ευγνωμοσύνη τους. Η μαμή ανταπέδιδε την προσφορά τους με φρεσκοψημένη πίτα και πειράγματα σχετικά με τη διαδικασία του τοκετού.

Το δρώμενο τελείται υπό τον Μορφωτικό και Πολιτιστικό Σύλλογο Παγονερίου, με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων.