ΠΡΟΣΟΤΣΑΝΗΣ

Φορεσιά
altΗ φορεσιά της Προσοτσάνης είναι αστική, δυτικού τύπου, σε σκούρες κυρίως αποχρώσεις του καφέ, πράσινου, μπλε, βυσσινί και μοβ από υφάσματα μεταξωτά, μεταξωτές στόφες, ατσάλια και κατιφέδες.
Το φόρεμα είναι πολύ μακρύ και φαρδύ, στο πίσω μέρος της φούστας έχει πλούσια σούρα και είναι λίγο μακρύτερο από το εμπρός. Το εμπρός μέρος έχει άνοιγμα από το λαιμό μέχρι λίγο κάτω από τη μέση. Το εμπρός μέρος της φούστας φέρει τέσσερις αγάζωτες πιέτες, με φορά δύο σε κάθε πλευρά.
Το φόρεμα στολίζεται δέκα πόντους πάνω από τον ποδόγυρο με μαύρη βελούδινη φάσα και ο ποδόγυρος προστατεύεται από χονδρό ρέλι μαύρο. Επίσης βελούδινη φάσα, "τρέσα" από σπασμένη μαύρη χάντρα και δαντέλα, υπάρχει στα μανίκια και στο λαιμό. Ολόκληρο το φόρεμα εσωτερικά είναι φοδραρισμένο από φανελένιο ύφασμα.
Το φόρεμα συνοδεύεται από μακριά ποδιά που σταματά στο ύψος της βελούδινης φάσας, από το ύφασμα του φορέματος ή μονόχρωμη μαύρη και είναι κεντημένη με "τρέσα" από μαύρη σπασμένη χάντρα.
Το ζακετάκι (κοντογούνι) είναι φτιαγμένο από μαύρη τσόχα με γούνινη επένδυση εσωτερικά, στο άνοιγμα του παπαδίστικου γιακά, καλύπτεται από γούνα αλεπούς, όπως και τα εμπρός ανοίγματα. Στο τελείωμα και γύρω από τα μανίκια υπάρχει κέντημα με χρυσή κλωστή. Το χειμώνα φορούσαν το επανωφόρι ("κλασνίκι") από χοντρή μαύρη τσόχα με άνοιγμα στο πίσω μέρος ως τη μέση και μάκρος κάτω από το γόνατο.
Η μαντίλα (τσεμπέρι) γινόταν από λεπτό μεταξωτό ύφασμα στο χρώμα του φορέματος και περιμετρικά φέρει "μπιμπίλα" με πλεκτά άνθη (κινέδες), φτιαγμένα από μεταξωτή πολύχρωμη κλωστή. Το δέσιμο της γινόταν στο πλάι δημιουργώντας κόμπο περίτεχνα δεμένο. Τα μαλλιά τους τα έκαναν κοτσίδες, ακόμη και όσες δεν είχαν φυσικά μαλλιά, έβαζαν ψεύτικα.
Στο λαιμό φορούσαν χρυσές αλυσίδες με φλουριά, "ντούμπλες" και πεντόλιρα. Τα σκουλαρίκια τους ήταν χρυσά φλουριά ή λίρες.
Τα παπούτσια ήταν χαμηλά μαύρα μποτάκια (κουντούρια) ως τον αστράγαλο με κορδόνια ή σούστες κολλητά στο πόδι και οι κάλτσες ήταν πλεκτές από μαύρο λεπτό μαλλί ή νημάτινες.
Το νυφικό φόρεμα ήταν και αυτό μεταξωτό και αποτελείται από τρία κομμάτια. Την φαρδιά κροσσωτή φούστα. Το μπλουζάκι το οποίο ήταν εφαρμοστό πουκάμισο που έπεφτε πάνω από τη φούστα, στολισμένο με δαντέλες και τρέσες από σπασμένη μαύρη χάνδρα, ρέλια και κορδονέτα. Τέλος τη ζακέτα, πολύ στητή στη μέση με μπανέλες η οποία φάρδυνε λίγο κάτω από τη μέση, φέροντας πολλές πιέτες.
Τα εσώρουχα ήταν από άσπρο χασέ, καμπότο ή μάλλινα υφαντά (μαρουλάτα). Φορούσαν τη μακριά βράκα μέχρι το γόνατο με κοφτό ασπροκέντι ή δαντέλλα βελονιού, που έδενε στη μέση με κορδόνια (βρακοζώνια). Η πουκαμίσα ήταν μακριά, μέχρι το μάκρος της βράκας. Για το κράτημα του στήθους φορούσαν πουκαμισάκι πολύ σφικτά κουμπωμένο εμπρός με τιράντες, στολισμένο με ασρποκέντι ή δαντέλλα βελονιού.