Σύντομο ιστορικό Μοναστηρακίου

Ιστορία

Ο οικισμός Δράνοβο προσαρτήθηκε στο Δήμο Δράμας με το Β.Δ. της 22-2-1920 (ΦΕΚ Α’ 67), ενώ αναγνωρίστηκε σε Κοινότητα Δρανόβου με το Δ. της 3-3-1924 (ΦΕΚ Α’ 49) και μετονομάστηκε σε Κοινότητα Μοναστηρακίου με το Δ. της 1-4-1927 (ΦΕΚ Α’ 76). Η ονομασία οφείλεται σε δύο κυρίως εκδοχές. Η πρώτη, στα πολλά εκκλησάκια που υπάρχουν στη γύρω περιοχή (μοναστήρια). Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, στη θέση της παλιάς εκκλησίας του Αγ. Γεωργίου υπήρχε επί Τουρκοκρατίας ένα μοναστήρι. Ο Σουλτάνος έδωσε εντολή στους μπέηδες της περιοχής να το καταστρέψουν, όμως η εντολή για άγνωστους λόγους δεν εκτελέσθηκε. Αντίθετα, κτίστηκε οικισμός δίπλα στο μοναστήρι.

Το Μοναστηράκι, η «κώμη επί τερπνής και ευαέρου τοποθεσίας κειμένη», επιμένει πολιτιστικά, προτάσσοντας τις παραδεδομένες αξίες, όπως αυτές καταξιώθηκαν από τις γενιές που πέρασαν.

Το παλαιότερο όνομα που ήταν Δράνοβο εκ του Τρανίψας (Τράνοβον), ως αποικία των αρχαίων Θρακών Τρανιψών τον 5ο π.χ. αιώνα, την ετυμολογία ερμηνεύει ο Σταύρος Μερτζίδης το 1885, σημαίνον πρόσωπο της εποχής του στην περιοχή μας.

«…Κατά τον Στράβωνα, εις τους αρχαίους χρόνους πάσαι σχεδόν αι χώραι ελάμβανον τα ονόματα αυτών, είτε εκ των μεταναστευσάντων  εν αυταίς εθνών, είτε εκ προϊόντων, ή ζώων, εν αυταίς γεννωμένων. Ερχόμεθα ήδη και ημείς, ίνα δι’ ολίγων επιβεβαιώσωμεν τους λόγους τούτους του Στράβωνος, αναφέροντες ολίγα τινά πολίσματα εκ των πέριξ της Δράμας, άπερ λαβόντα τα ονόματά των εκ των μεταναστευσάντων εθνών, διετήρησαν αυτά μέχρι τούδε, έστω και με μικράς τινάς παραλλαγάς κατά τους μετέπειτα χρόνους….».

Τον 8ο αιώνα φέρεται το χωριό να είναι αρκετά «ηυξημένον».

Το 1373 καταλαμβάνεται από τους Τούρκους όπως η Δράμα και τα πέριξ αυτής χωρία. (Υπάρχει στην επάνω βρύση του χωριού ενσωματωμένη - εντοιχισμένη μαρμάρινη επιγραφή στην αραμαϊκή που λέει  στη μετάφρασή της «Αυτός που έχει την καλοσύνη και τα αγαθά Σερτζάουϊ Αγά 1373»).

Το 1822 όταν ο Δράμαλης κατευθύνεται για να καταπνίξει την επανάσταση στο Μωριά έχει έμπιστο ιπποφορβέα τον Τουλούμη από το Δράνοβο, ο οποίος μυημένος φιλικός «προδίδει» το μυστικό της κατάστασης των στρατευμάτων και των ζώων στον Κολοκοτρώνη που δίνει εντολή και καίνε τα σπαρτά στον κάμπο της Κορίνθου και έτσι στη συνέχεια έχουμε την πρώτη ουσιαστικά νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια. Ο Τουλούμης πέφτει νεκρός από αδελφικό - χριστιανικό βόλι έξω από την εκκλησία της Ζίχνας μετά που προσκύνησε γιατί έκανε το τάμα στην πατρίδα, ήταν όμως ενδεδυμένος με τουρκική φορεσιά και αυτό απέβη μοιραίο για τη ζωή του.

Ένας άλλος Τουλούμης μαζί με τον Σινώκα από την Τσατάλτζα και τον Καμπόκη από τη Ζίχνα καταφέρνουν από το Σουλτάνο της πύλης  στα 1830 περίπου να αποσπάσουν με «βούλα» τις πρώτες θρησκευτικές ελευθερίες και έτσι έχουμε τις 33 μεταβυζαντινές εκκλησίες στην περιοχή μας.

Ο επιθεωρητής των ελληνικών σχολείων της Μακεδονίας Γεώργιος Χατζηκυριακού (το 1905-6) επισκεπτόμενος το Μοναστηράκι κατέγραψε τα εξής: «Το Δράνοβο (Μοναστηράκι) είναι μικρή κώμη σε βραχώδη λοφοσειρά νοτίως του Φαλακρού όρους, απαρτιζόμενη από 60-70 χριστιανικές οικογένειες και 20 περίπου οθωμανικές. Διαθέτει μικρή εκκλησία και στο περίβολό της μικρό σχολείο με έναν δάσκαλο. Η κώμη αυτή λόγω της ευάερης τοποθεσίας που βρίσκεται, προσελκύει από παλιά πολλούς κατοίκους από τη Δράμα κατά το θέρος». Ηγετικά στελέχη των Επιτροπών Αμύνης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα ήταν οι: Παπαϊωάννης Τερζής, Δ. Αποστόλου και Γ. Τουλούμης. Το 1890 λειτουργούσαν στο Μοναστηράκι αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο. Σύμφωνα με τον γενικό επιθεωρητή των ελληνικών σχολείων της Μακεδονίας Δ. Σάρρου το σχολικό έτος 1910-11, λειτουργούσε νηπιοπαρθεναγωγείο στο Μοναστηράκι με 24 μαθήτριες και νήπια. Επίσης, το ίδιο έτος λειτουργούσε 4τάξιο αρρεναγωγείο με 32 μαθητές.

«…Επειδή  η προφορική παράδοση είναι ζώσα και οι  νεκροί εξακολουθούν να μιλάνε, θυμάμαι  που ο συγχωρεμένος ο παππούς μου, ο Βασίλης Ζεφαλής του Άγγελου, έλεγε πως υπήρχε παλιά εκκλησία σκεπασμένη με πέτρινες πλάκες. Η καμπάνα ήταν κρεμασμένη σε ένα δέντρο (Τσινάρι) έξω από την εκκλησία, διότι δεν υπήρχε καμπαναριό. Αυτός λοιπόν ο πρώτος Ναός κτίσθηκε το έτος 1765.

Το ίδιο παλιά και η εικόνα του Αη – Γιώργη (κάτω από το ανασηκωμένο πόδι του αλόγου αναγράφεται η ημερομηνία 1789)…  Από το 1765-1841 μέσα σε διάστημα 76 χρόνων ο ναός γκρεμίστηκε από τους πολέμους και τις καιρικές συνθήκες.

Ο Θεός όμως έστειλε άνθρωπο το 1842 πρωτεργάτη το Νάσκο και τον Κάρστου Βασλή του Ιωάννη και με τη βοήθεια της εκκλησιαστικής επιτροπής και χάρη στην προσωπική εργασία των κατοίκων, που σύμφωνα με την προφορική παράδοση κουβαλούσαν στην πλάτη τους κάθε πέτρα από το βουνό της Παναγίας, κτίστηκε ο σημερινός πέτρινος Ναός που η στέγη του ήταν με αγριόξυλα και τα κεραμίδια του παλαιού τύπου….Το 1890 χτίζεται το καμπαναριό επί Νάσκου Βασλή και με εκκλησιαστικό επίτροπο, το Ζεφαλή Βασίλειο….».  Ο ναός του Αγ. Γεωργίου είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με γυναικωνίτη και χαγιάτι (διαστάσεων 16,90 x 11,20μ.). Ο ναός επισκευάστηκε το 1911.

Η ιστορική «ΠΛΑΤΕΑ ΤΩΝ ΕΥΖΩΝΩΝ», που μας θυμίζει την 1η Ιουλίου του 1913, την πρώτη απελευθέρωση της Δράμας και της υπαίθρου της από τη διπλή κατοχή Τούρκων και Βουλγάρων «αναμένει» υπομονετικά από εμάς τους νεότερους να τη θυμόμαστε και να την αξιοποιήσουμε.

Το ιστορικό έχει ως εξής: Την 1η Ιουλίου 1913 και όταν ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος υποδέχθηκε τον ελευθερωτή συνταγματάρχη Μιχαλακόπουλο Αρκαδικό στη Δράμα με τα γνωστά λόγια σε όλους μας ¨Ελευθέρια και Ελευθερία εορτάζομεν..» δίπλα του ήταν ο Παπαγιάννης Τερζής από το Μοναστηράκι – πρώην Μακεδονομάχος και προσφάτως χειροτονηθείς ιερέας  στην Εικοσιφοίνισσα – ο οποίος πήγε μια διμοιρία ευζώνων (οι οποίοι φιλοξενήθηκαν στο ξύλινο ελληνικό σχολείο δίπλα στην εκκλησία που υπήρχε) στο Μοναστηράκι, όπου στη συγκεκριμένη πλατεία δίπλα στο καφενείο με την επωνυμία «Το Αθάνατο Νερό» έγινε μεγάλο γλέντι και γιορτή προς τιμήν τους και ο λαϊκός χαράκτης αποτύπωσε στο βράχο που δεσπόζει την επιγραφή “ΠΛΑΤΕΑ ΤΩΝ ΕΥΖΩΝΩΝ”.

Μια αναδρομή στην ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα αλλά και των Βαλκανικών Πολέμων θα καταδείξει και θα επιβεβαιώσει με τον πλέον αδιαμφισβήτητο τρόπο τη συμμετοχή και τη συμβολή και των συγχωριανών μας στους μεγαλειώδεις αυτούς αγώνες για την Ελευθερία της πατρίδας μας.

Το Μοναστηράκι, πανηγυρίζει κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου. Γιορτάζει  την Παναγία του, τη Ζωοδόχο Πηγή. Η παράδοση θέλει την αυθεντική εικόνα της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας του Παγγαίου να «φεύγει» από τη σπηλιά μας, της Ζωοδόχου Πηγής, από κορυφή βουνού σε κορυφή με προστατευτικές φωτιές γύρω της, για να μην την καταπατήσουν την καταστρέψουν οι Τούρκοι. Άφησε όμως πίσω τα δάκρυά της να στάζουν ως αγιασμό από τα βράχια του σπηλαίου. Πολλά λέγονται όχι μόνο για την εμφάνιση της Παναγίας σε ντόπιους και ξένους αλλά και για τα θαύματά της.

Παλαιότερα  την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής γινόταν μεγάλο πανηγύρι και μια και πουθενά αλλού, στη γύρω περιοχή, δεν γιόρταζαν τη μέρα αυτή, συγκεντρώνονταν πολύς κόσμος για να προσκυνήσει αλλά και να διασκεδάσει. Σήμερα, ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Μοναστηρακίου διοργανώνει κάθε χρόνο εκδηλώσεις υπό τον τίτλο "ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΡΙΖΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ".

Οι κάτοικοι ασχολούνται με την εξόρυξη μαρμάρων, την κτηνοτροφία και τις οικοδομικές εργασίες.