ΠΑΪΤΟΥΣΚΑ
Χοροί |
Η Παϊτούσκα στα χωριά της Δράμας αποδίδεται σε τρίσημο ρυθμό ¾ και την διακρίνουμε σε τρεις κινητικές και ρυθμικές μορφές ή τύπους: α) όπως χορεύεται στο Μοναστηράκι, τρία βήματα κουτσά δεξιά και αριστερά ταυτοποιημένη ως «παϊτούσκα του Δρανόβου», που αποτελείται από δεκαέξι κινήσεις οι οποίες εκτελούνται σε οκτώ μουσικά μέτρα, β) όπως χορεύεται στην Πετρούσα, στους Πύργους και στην Προσοτσάνη σύμφωνα με τη θρακιώτικη τεχνική και γ) στον Ξηροπόταμο, όπου όπως προκύπτει από διασταυρωμένες καταγραφές παλαιότερα χορευόταν με τρία κουτσά μπροστά και ένα πίσω, ενώ τα τελευταία χρόνια χορεύτηκε στο ίδιο μοτίβο με την Παϊτούσκα του Μοναστηρακίου με τρία κουτσά βήματα εμπρός και τρία κουτσά βήματα πίσω με στροφή του σώματος στα αριστερά. Στο Μοναστηράκι και στον Ξηροπόταμο σε κλειστό χώρο χορεύεται και αποδίδεται αντικριστά, που τότε το χορευτικό μοτίβο περιλαμβάνει επτά κινήσεις. Χορεύεται στον ανοιχτό κύκλο, από άνδρες και γυναίκες οι οποίοι, παλιότερα, τοποθετούνταν στον κύκλο μπροστά οι άνδρες και στη συνέχεια οι γυναίκες κατά ηλικίες, κάτι που σήμερα επιδιώκεται αλλά δεν τηρείται απόλυτα. Οι χορευτές πιάνονται από τις παλάμες με τεντωμένα τα χέρια κάτω. Ο χορός χορεύεται σ’ όλες τις περιστάσεις, καθώς και στο δρώμενο των «Αράπηδων» που τελείται την ημέρα των Θεοφανείων.
Ανάλυση Βημάτων
Όπως χορεύεται στο Μοναστηράκι:
Στο 1α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα του δεξιού προς τη φορά.
Στο 1β το δεξί πατάει προς τη φορά.
Στο 2α γίνεται αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα το αριστερό προς τη φορά.
Στο 2β το αριστερό πατάει προς τη φορά.
Στο 3α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα το δεξί προς τη φορά.
Στο 3β το δεξί πατάει προς τη φορά.
Στο 4 το αριστερό πατάει με το πέλμα.
Στο 5α γίνεται μια αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα του αριστερού αντίθετα από τη φορά.
Στο 5β το αριστερό πατάει αντίθετα από τη φορά.
Στο 6α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα του δεξιού αντίθετα από τη φορά.
Στο 6β το δεξί πατάει με το πέλμα αντίθετα από τη φορά
Στο 7 γίνεται αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα του αριστερού αντίθετα.
Στο 8 το αριστερό πατάει με το πέλμα.
Στο 9 το δεξί πατάει πάνω από το αριστερό.
Στο 10 το αριστερό πατάει πίσω από το δεξί.
Όπως χορεύεται στην Πετρούσα:
Στο 1α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα δεξιού ποδιού προς τη φορά.
Στο 1β το δεξί πατάει προς τη φορά.
Στο 2α γίνεται αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα του αριστερού ποδιού προς τη φορά του κύκλου.
Στο 2β το αριστερό πατάει προς τη φορά.
Στο 3α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα του δεξιού ποδιού προς τη φορά.
Στο 3β το δεξί πατάει προς τη φορά.
Στο 4 το αριστερό πατάει πάνω από το δεξί ενώ το δεξί λίγο σηκώνεται.
Στο 5 το δεξί πατάει με τα δάκτυλα στο κέντρο του κύκλου.
Στο 6 το δεξί κάνει αναπήδηση ενώ το αριστερό σηκώνεται στον αέρα.
Στο 7 το αριστερό πατάει σε διάσταση αντίθετα από τη φορά, με το αριστερό να πατάει στη διάσταση αντίθετα από τη φορά με το πέλμα στο κέντρο του κύκλου.
Στο 8α το δεξί πόδι πατάει πάνω από το αριστερό και αντίθετα από τη φορά.
Στο 8β το αριστερό πατάει πάνω από το δεξί και αντίθετα από τη φορά.
Στο 9α, 9β, 10α και 10β εκτελούμε όπως 8α και 8β αντίστοιχα.
Στο 11α κάνουμε αναπήδηση στο αριστερό και φέρνουμε το δεξί μπροστά και στον αέρα.
Στο 11β αφού πατήσει το δεξί κάνουμε αναπήδηση.
Στο 12α φέρουμε το αριστερό μπροστά στον αέρα.
Στο 12β το αριστερό πατάει σε διάσταση με το πέλμα στο κέντρο του κύκλου.
Στο 13 το δεξί πατάει προς τα αριστερά ενώ το αριστερό σηκώνεται.
Όπως χορεύεται στην Προσοτσάνη:
Στο 1α φέρουμε το αριστερό πόδι με αναπήδηση αριστερά.
Στο 1β πηδάμε επί τόπου στο αριστερό ενώ συγχρόνως γίνεται άρση του δεξιού ποδιού τεντωμένου αριστερά.
Στο 2α φέρουμε το δεξί πόδι με αναπήδηση προς τη φορά του κύκλου.
Στο 2β πηδάμε επί τόπου στο δεξί πόδι ενώ συγχρόνως γίνεται άρση του αριστερού ποδιού τεντωμένου προς τη φορά.
Στο 3α το αριστερό πόδι πατάει στην πλάγια εκβολή αριστερά.
Στο 3β έρχεται το δεξί πόδι και πατάει με δύναμη προς τα αριστερά και πάνω από το αριστερό πόδι, ελαφρά λυγισμένο στο γόνατο, ενώ συγχρόνως λυγίζει και το αριστερό πόδι και το σώμα, ελαφρά σκυμμένο στρέφει προς τα αριστερά.
Στο 4α σηκώνεται και πατάει το αριστερό πόδι στη θέση του με δύναμη.
Στο 4β γίνεται μια αναπήδηση από το αριστερό πόδι με άρση του δεξιού ποδιού λυγισμένου στο γόνατο, προς τα δεξιά ενώ συγχρόνως ανορθώνεται το σώμα και στρέφει προς τη φορά του κύκλου.
Στο 5α το δεξί πόδι βρίσκεται στην άρση πατάει προς τη φορά του κύκλου.
Στο 5β γίνεται μια αναπήδηση στο δεξί πόδι με άρση του αριστερού ποδιού λυγισμένου στο γόνατο προς τη φορά του κύκλου.
Στο 6α πατάει το αριστερό πόδι προς τη φορά.
Στο 6β γίνεται μια ανασκόπηση στο αριστερό πόδι με άρση του αριστερού ποδιού λυγισμένου στο γόνατο προς τη φορά.
Στο 7α έρχεται το αριστερό πόδι πατάει στη διάσταση ενώ συγχρόνως παίρνουμε μέτωπο προς τη φορά του κύκλου.
Στο 7β έρχεται το αριστερό πόδι σε άρση και με τα δάκτυλα κοντά στην αριστερή σφύρα του δεξιού ποδιού.
Στο 8α το αριστερό πόδι πατάει αριστερά.
Στο 8β έρχεται το δεξί πόδι χαϊδεύοντας απαλά το έδαφος πάνω από το αριστερό πόδι προς τα αριστερά ενώ συγχρόνως κάμπτεται ελαφρά το αριστερό πόδι στο έδαφος.
Στο 9α το αριστερό πόδι προς τα αριστερά.
Στο 9β έρχεται το δεξί πόδι χαϊδεύοντας απλά το έδαφος πάνω από το αριστερό πόδι προς τα αριστερά ενώ συγχρόνως κάμπτεται ελαφρά το αριστερό πόδι στο γόνατο.
Στο 10α το αριστερό πόδι προς τα αριστερά.
Στο 10β έρχεται το δεξί πόδι χαϊδεύοντας απαλά το έδαφος πάνω από το αριστερό προς τα αριστερά ενώ κάμπτεται ελαφρά το αριστερό πόδι στο γόνατο.
Τα βήματα 8,9,10 εκτελούνται με σκυμμένο λίγο το σώμα μπροστά και τα χέρια τεντωμένα στην πρόταση.
Όπως χορεύεται στο Ξηροπόταμο:
Στο 1α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα του δεξιού προς τη φορά.
Στο 1β το δεξί πατάει προς τη φορά.
Στο 2α γίνεται αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα το αριστερό προς τη φορά.
Στο 2β το αριστερό πατάει προς τη φορά.
Στο 3α γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα το δεξί προς τη φορά.
Στο 3β το δεξί πατάει προς τη φορά.
Στο 4 το αριστερό πατάει με το πέλμα.
Στο 5 γίνεται μια αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα του αριστερού αντίθετα από τη φορά.
Στο 6 το δεξί πατάει αντίθετα από τη φορά.
Στο 7 το αριστερό πατάει πίσω από το δεξί.