Υφάντρα
Επαγγέλματα |
Κάποτε, στα περισσότερα σπίτια υπήρχε αργαλειός για την ύφανση των ρούχων. Είναι από τα αρχαιότερα οικιακά εργαλεία, ενώ αναφέρεται και από τον Όμηρο σαν «ιστός».
Η υφαντική ήταν κυρίως οικιακή απασχόληση και μια από τις πρωταρχικές γυναικείες ασχολίες, αφού η γνώση της ήταν απαραίτητο εφόδιο της γυναίκας.
Ύφανση μάθαιναν όλα τα κορίτσια, τα οποία ετοίμαζαν και την προίκα τους. Οι πιο οικονομικά ευκατάστατες υφάντρες ύφαιναν μόνο μεταξωτά υφάσματα για να πατούν χωρίς να πονούν στο ποδαρικό του αργαλειού, φορώντας παντόφλες με ελεύθερη τη φτέρνα. Τα χοντρά υφάσματα τα ύφαιναν οι πιο φτωχές γυναίκες ή οι παραδουλεύτρες.
Με τη δημιουργία του υφάσματος ο άνθρωπος καλύπτει βασικές ανάγκες του: προστατεύεται από το κρύο, αλλά και στολίζει το σώμα του και το χώρο όπου κατοικεί, καθώς η υφαντική, πέρα από τη χρησιμότητά της, είναι η κύρια τεχνική που έδωσε έκφραση στο καλλιτεχνικό του συναίσθημα
Τον αργαλειό τον στήνανε στην αυλή ή σε υπόστεγο ή στο κατώγι του σπιτιού.
Υπήρχαν πολλών ειδών αργαλειοί με τους πιο γνωστούς τους: όρθιο, καθιστό, του λάκκου και χαραρίσιο.
Για να φτάσει όμως η κλωστή στον αργαλειό, πέρναγε από πολλά στάδια. Ξεκινώντας από το κούρεμα των αιγοπροβάτων, το πλύσιμο του μαλλιού, το λανάρισμα, το γνεύσιμο, το βάψιμο και με τη βοήθεια ενός εργαλείου, την ανέμη, το νήμα μαζεύονταν σε μασούρια. Ακολουθούσε το «καλάμισμα» όπου γέμιζαν τα καλάμια νήμα για τα «στημόνια» του αργαλειού. Μετά γίνονταν το «διάσιμο» όπου τακτοποιούνταν το νήμα πάνω στα εξαρτήματα του αργαλειού, ενώ καθορίζονταν το μήκος του υφάσματος. Έπειτα, το τύλιγμα του «διασιδιού», το «μίτωμα» και άρχιζε η ύφανση.
Η υφάντρα περνάει με τη σαΐτα, το υφάδι δηλαδή το νήμα με το οποίο γίνεται η ύφανση, ανάμεσα στις κλωστές αυτές και μετά τις πιέζει με ένα χτύπημα του χτενιού. Έτσι σμίγουν, σφίγγουν μεταξύ τους οι κλωστές και γίνεται το ύφασμα, πυκνό ή αραιό, ανάλογα με το δυνατό ή ελαφρό χτύπημα του χτενιού.
Την ώρα που περνάει τη σαΐτα η υφάντρα, τα μιτάρια ανεβοκατεβαίνουν, γιατί η υφάντρα πιέζει με τα πόδια της δυο «ποδαράκια» μια το ένα, μια το άλλο κι έτσι διευκολύνεται το πέρασμα της σαΐτας. Η υφάντρα ξέρει πώς να μεταχειριστεί τη σαΐτα για να κάμει και διάφορα σχέδια στο υφαντό. Στον αργαλειό γίνονται και οι κουρελούδες.
Οι γυναίκες την ώρα που ύφαιναν τραγουδούσαν και έτσι υπάρχουν πολλά δημοτικά τραγούδια αφιερωμένα στις υφάντρες.
Η δουλειά στον αργαλειό απαιτούσε μεγάλη δύναμη χεριών και συντονισμό κινήσεων μιας και η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια.
Γι’ αυτό θεωρούταν πολύ κουραστική δουλειά και επίπονη.
Σήμερα η τέχνη του αργαλειού και το επάγγελμα της υφάντρας έχουν αντικατασταθεί από σύγχρονες μηχανές, καθώς υπάρχουν λίγες υφάντρες που δουλεύουν ακόμη αυτή τη λαϊκή τέχνη και την παράδοση που άφησαν οι προηγούμενες γενιές.