Σύντομο ιστορικό Πύργων
Ιστορία |
Οι Πύργοι βρίσκονται ΒΔ της Δράμας απέχοντας 22 χλμ, στους πρόποδες του όρους Φαλακρού, σε υψόμετρο 620 μ. Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Βοβλίτσι (ή Μπουμπλίτς). Οι Πύργοι αρχικά, ενσωματώθηκαν στην Κοινότητα Πετρούσας που συστάθηκε με το Β.Δ. της 13-11-1919 (ΦΕΚ 251/1919 τ. Α’). Με το Β.Δ. της 5-9-1920 (ΦΕΚ 210/1920 τ. Α’) οι οικισμοί Βοβλίτσι και Κόνσταν μετονομάστηκαν σε Κοινότητα Πύργων. Με το Δ. της 25-11-1927 (ΦΕΚ 296/1927 τ. Α’) η Κοινότητα των Πύργων καταργήθηκε και προσαρτήθηκε με τους οικισμούς της στην Κοινότητα Πετρούσας. Το εν λόγω Διάταγμα ανακλήθηκε με το Δ. της 9-3-1928 (ΦΕΚ 50/1928 τ. Α’) και επανασυστάθηκε η Κοινότητα Πύργων. Από το 1998 που συστάθηκαν οι «Καποδιστριακοί» Δήμοι, αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα και σήμερα Τοπική Κοινότητα του Δήμου Προσοτσάνης. Το νέο του όνομα το πήρε από τα τρία βυζαντινά κάστρα (πύργους) που σώζονται περιμετρικά του χωριού και τα οποία δεν έχουν ακόμη μελετηθεί και αξιοποιηθεί.
Ο πληθυσμός των Πύργων σύμφωνα με την επίσημη απογραφή της Ε.Σ.Υ.Ε. διαμορφώθηκε ως εξής:
ΕΤΗ |
1920 |
1928 |
1940 |
1951 |
1961 |
1971 |
1981 |
1991 |
2001 |
Πύργοι |
442 |
291 |
396 |
375 |
450 |
226 |
259 |
250 |
318 |
Κόνσταν |
170 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Στη θέση Καλές των Πύργων, εντοπίστηκε φρούριο (μέγιστου σωζόμενου ύψους 5μ. και πλάτους 2μ.) των ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων καθώς και βυζαντινά νομίσματα. Στην περιοχή του Αγ. Δημητρίου (1,5 χλμ. ΝΔ του χωριού) εντοπίστηκε νεκροταφείο παλαιοχριστιανικών χρόνων. Ο επιθεωρητής των ελληνικών σχολείων της Μακεδονίας Γεώργιος Χατζηκυριακού (το 1905-6) επισκεπτόμενος τους Πύργους κατέγραψε τα εξής: «Πάνω σε πέτρες και βράχια εντεύθεν του φαραγγιού, βρίσκονται περί τις 30 πλακοσκεπείς διάσπαρτες οικίες, αποτελούν το μικρό χωριό Μποπλίτσι (Πύργοι). Ίδρυσαν μικρό ελληνικό σχολείο (σύμφωνα με έγγραφο του υποπροξενείου Καβάλας το 1885 υπήρχαν 10 μαθητές) και μικρή εκκλησία. Αυτή μάλιστα είναι παλιά και ανεπαρκή, γι’ αυτό κτίζεται άλλη μεγαλύτερη με καλό αρχιτεκτονικό σχέδιο».
Ηγετικά στελέχη των Επιτροπών Αμύνης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα ήταν οι: ο ιερέας Παπαχρήστος Παύλος και ο Στοϊμένου. Σύμφωνα με τον γενικό επιθεωρητή των ελληνικών σχολείων της Μακεδονίας Δ. Σάρρου το σχολικό έτος 1910-11, λειτουργούσε νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο με 12 μαθητές και 14 μαθήτριες. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα πολλοί Πυργιώτες αντιτάχθηκαν στη βουλγαρική προπαγάνδα, με επικεφαλή τον Παύλο Στοϊμένου και πολέμησαν τους Κομιτατζήδες. Το 1901, όταν χήρεψε η θέση του ιερέα, προσπάθησε το βουλγαρικό Κομιτάτο να χειροτονήσει παπά τον βουλγαρογραμμένο Δημήτριο Καλτσάνη του Βασιλείου. Όταν το πληροφορήθηκαν αυτό οι πρόκριτοι του χωριού, συνήλθε μια τριμελής επιτροπή αποτελούμενη από τους: Γερασίμου Άγγελο, Στοϊμένου Κων/νο και Γερασίμου Κων/νο, οι οποίοι μετέβησαν νύχτα στην Καβάλα όπου συνάντησαν τον εθνομάρτυρα μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο και του ζήτησαν να χειροτονήσει παπά τον Έλληνα Παπαχρήστο Χρήστο, όπως και έγινε. Τότε ξεκίνησε το κτίσιμο του νέου ναού (1901), της Μεταμορφώσεων του Σωτήρος, που εγκαινιάστηκε την 5-10-1905. Εορτάζει την 6η Αυγούστου και αποτελεί και τοπικό πανήγυρη.
Την 1η Ιουλίου 1913 απελευθερώνεται η Δράμα και τις επόμενες ημέρες φθάνει και στους Πύργους διμοιρία του ελληνικού στρατού, με Διοικητή τον Αθανάσιο Αγγελόπουλο από τη Λαμία. Το πρώτο Κοινοτικό Συμβούλιο που ορίστηκε από το ελληνικό κράτος ήταν: Γερασίμου Άγγελος του Δημητρίου Πρόεδρος, Γιάγκου Αθανάσιος του Λαζάρου, Παραλής Ιωάννης του Αθανασίου, Γερασίμου Δημήτριος του Κων/νου και Καλτσάμης Αθανάσιος του Δημητρίου.
Κατά τη δεύτερη βουλγαρική κατοχή, τον Ιούλιο του 1917, οι Βούλγαροι πήραν ομήρους σε καταναγκαστικά έργα στο Σερί Σεμπάν Καβάλας 17 Πυργιώτες, εκ των οποίων οι: Τσακάλης Χρήστος του Δημητρίου, Παραλής Μαρίνος του Γεωργίου και Βαλκάνης Τάσος του Νικολάου πέθαναν από τις κακουχίες, ενώ ο Καλτσάμης Δημήτριος του Πέτρου δολοφονήθηκε. Το ίδιο χρονικό διάστημα, πήραν ακόμη ομήρους στα καταναγκαστικά έργα της Στάρας Ζαγόρας της Βουλγαρίας 12 Πυργιώτες, εκ των οποίων ο Γιάγκου Κων/νος του Ιωάννη πέθανε από τις κακουχίες. Κατά τη διάρκεια της κατοχής, οι Βούλγαροι προέβησαν σε πολλές λεηλασίες σε βάρος των κατοίκων των Πύργων.
Στη μικρασιατική εκστρατεία του 1922 πήραν μέρος και πέντε Πυργιώτες. Κατά την ανταλλαγή πληθυσμού με την Τουρκία, από τον οικισμό Κόνσταν έφυγαν 170 άτομα και άλλοι 100 από το υπόλοιπο χωριό. Στη θέση τους εγκαταστάθηκαν για ένα χρόνο 30 οικογένειες από την Τουρκία, οι οποίες στη συνέχεια πήγαν στο χωριό Αγγίτη Δράμας. Πυργιώτες πολέμησαν για την πατρίδα και τα επόμενα χρόνια, στα μέτωπα της Αλβανίας, Βουλγαρίας και στη μάχη της Κρήτης.
Κατά την Τρίτη βουλγαρική κατοχή, οι κάτοικοι των Πύργων υπέστησαν βιασμούς, ξυλοδαρμούς, βανδαλισμούς, λεηλασίες, φυλακίσεις, πείνα, εξευτελισμούς κ.α. Από τα βασανιστήρια πέθαναν οι: Καλτσάμης Ιωάννης, Μπούκας Σωτήριος και Καλτσάμης Μιχαήλ. Επίσης, πήραν ομήρους έξι κατοίκους του χωριού σε καταναγκαστικά έργα του Κουμάνοβο και της Βαρβίστας Μπορισογράτ. Στα μέσα του 1943 βγήκαν οι πρώτοι αντάρτες στο όρος Φαλακρό (Μπόζνταγ) υπό την αρχηγία του Αντών Τσαούς και το επόμενο διάστημα ακολούθησαν και άλλοι. Κατά τις δεκαετίες του ’50, ‘60 εκατοντάδες κάτοικοι μετανάστευσαν στο εξωτερικό (Γερμανία κ.α.) και σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας (Θεσ/νίκη, Αθήνα) αναζητώντας εργασία, μειώνοντας σημαντικά τον αριθμό των μονίμων κατοίκων.
Το σχολείο κτίστηκε το 1911 με προσωπική εργασία των κατοίκων, ενώ διέθετε σπίτι του παιδιού (1959-1992). Η Κοινότητα Πύργων από το 1967 στεγάζονταν σε ιδιόκτητο κτίριο που κατασκευάστηκε με έρανο και προσωπική εργασία των κατοίκων, ενώ σήμερα φιλοξενείται εκεί ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πύργων.
Στην πλειοψηφία τους οι κάτοικοι είναι γηγενείς. Οι περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, ενώ ορισμένοι με τη γεωργία και τα λατομεία μαρμάρων. Μεγάλο μέρος των νέων έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό (κυρίως Γερμανία).
Η πλούσια πολιτιστική παράδοση των Πυργιωτών διατηρείται μέσα από τις δράσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου (Αρκούδες, Γιορτή Μεταναστών κ.α.).