Κέντρο Πολιτιστικής Ανάπτυξης

Αμέσως με τη γέννηση ενός παιδιού, οι συγγενείς (γιαγιά, μάνα, αδελφή) καλούνε στο σπίτι τους συγγενείς, γείτονες, φίλους και παρασκευάζουν «πίτα» ή «σκουρόπιτα» την οποία κερνάνε για να ευχηθούν υγεία και προκοπή στο νεογέννητο. Το ίδιο κάνουνε στην Πετρούσα και τα Χριστούγεννα για τη γέννηση του Χριστού. Η πίτα παρασκευάζεται από σκέτο ζυμάρι (αλεύρι και νερό) την οποία ψήνουν στη φωτιά με λίγο λάδι. Βουτάνε την πίτα στο κρασί και στο μέλι πριν τη φάνε. Το κρασί συμβολίζει την υγεία (ρόδινο χρώμα) και το μέλι τη γλυκιά ζωή. Επίσης, αφήνανε ένα κέρμα για να είναι το παιδί σιδερένιο. Το έθιμο αυτό πραγματοποιείται στα χωριά Βώλακα, Μοναστηράκι, Ξηροπόταμο, Πετρούσα και Πύργοι.
Σε όλα τα χωριά, οι στενοί συγγενείς όταν επισκέπτονται πρώτη φορά μετά τη γέννα τη λεχώνα, της προσφέρουν διάφορα γλυκίσματα (γλυκιά πίτα, κέικ, χαλβά κτλ) και το αποκαλούνε «πόντα» ή «γεννητούρια». Η επίσκεψη γίνεται μόνο μέρα. Λίγες ημέρες μετά τη γέννηση του παιδιού, το μπανιάρουν ρίχνοντας στο νερό αλάτι, άνθη ή κολόνια και κέρμα, για να μη μυρίζει ο ιδρώτας του και να είναι σιδερένιο.
Σε όλα τα χωριά επίσης, τελείται το έθιμο της «περπατούρας». Μόλις το παιδί περπατήσει, η μάνα παρασκευάζει και ψήνει ζύμη (πίτα, ψωμί, κουλούρι), αλείφει μέλι και τη μοιράζει σε συγγενείς, φίλους και γείτονες, για να ευχηθούν υγεία και πρόοδο στο παιδί. Η μάνα κατά το μοίρασμα πρέπει να πηγαίνει τρέχοντας από σπίτι σε σπίτι για να τρέχει και το παιδί. Το μέλι συμβολίζει την ευχή να είναι γλυκιά η ζωή του και το ψωμί να έχει πάντα τα προς το ζην. Στον Βώλακα, στους νονούς που βάπτισαν το παιδί, πηγαίνουν ολόκληρο ταψί με πίτα.
Επίσης, τοποθετούν απέναντι στο παιδί και σε κάποια απόσταση, τρία αντικείμενα. Κέρμα, ψαλίδι και μολύβι. Αφήνουν το παιδί να περπατήσει προς αυτά. Αναλόγως το αντικείμενο που θα πιάσει λένε ότι όταν μεγαλώσει θα γίνει: πλούσιος, τεχνίτης ή επιστήμονας αντίστοιχα.
Την ημέρα του Αγίου Στυλιανού που θεωρείται προστάτης των παιδιών, οι μαμάδες που έχουν μικρά παιδιά, πηγαίνουν στην εκκλησία βρασμένο γλυκό σιτάρι ή διάφορα γλυκίσματα, προκειμένου να τα ευλογήσει ο παπάς για την υγεία των παιδιών τους και να τα μοιράσουν στο εκκλησίασμα. Στο Παγονέρι, όσοι είχαν μικρά παιδιά, αυτή την ημέρα τη θεωρούσαν αργία και δεν εργάζονταν.