ΝΤΑΒΑΝΙΣΚΑ ΠΥΡΓΩΝ
Λαϊκά Δρώμενα |
Η τέλεση του δρωμένου στους Πύργους ξεκινάει από το πρωί της ημέρας των Θεοφανείων (6/1) και διαρκεί τρεις ημέρες. Συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Οι άνδρες μεταμφιέζονται σε «Αρκούδες» (μέτσκες) που φορούν ολόσωμες προβιές (από αιγοπρόβατα), όπου φέρουν στη μέση κουδούνια («τουμπελέκια»). Άλλες μεταμφιέσεις είναι: ιατρός, έγκυος, ζητιάνος, αστυνόμος, γκελίγκα, κ.α.
Όλα τα μέλη του θιάσου, επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού, συγκεντρώνοντας χρήματα αλλά και αυγά, βούτυρο, τυρί, αλεύρι με τα οποία οι μεσήλικες γυναίκες θα παρασκευάσουν πίτες και γλυκά. Αφού τελειώσει η περιφορά στα σπίτια, συγκεντρώνονται στην πλατεία όπου τρέχουν, χορεύουν, γλεντούν και ξεσηκώνουν με τα κουδούνια τους όλο το χωριό. Καθ’ όλη τη νύχτα, όλοι οι κάτοικοι του χωριού μένουν ξάγρυπνοι, πίνοντας και χορεύοντας υπό τους ήχους της γκάιντας, της μακεδονικής λύρας και του νταχαρέ. Δεν πρέπει να κοιμηθεί κανείς, μέχρι να ξημερώσει. Η αγρυπνία αυτή λέγεται «νταβανίσκα» και παλιά γίνονταν κατά παρέες αλλά σήμερα σε ένα μαγαζί του χωριού. Τα ξημερώματα ο θίασος μαζί με τους μουσικούς περιφέρονται στα σοκάκια του χωριού για να ξυπνήσουν όσους δεν άντεξαν την ολονύκτια διασκέδαση. Στη συνέχεια, επιστρέφουν στο μαγαζί και περιμένουν να τελειώσει η θεία λειτουργία.
Έπειτα, πηγαίνουν στην πλατεία όπου στήνεται γλέντι με τους τοπικούς χορούς. Κάθε μέλος του θιάσου επιδίδεται στο έργο του αναλόγως τον ρόλο που υποδύεται, κάνοντας τους άλλους να γελάσουν. Ο ιατρός εξετάζει την έγκυο και προσπαθεί να την ξεγεννήσει. Μαζί με τις «Αρκούδες» βγαίνει και ο αρκουδιάρης που έχει δεμένη με αλυσίδα από κρίκο που είναι πιασμένη στη μύτη της. Ο αρκουδιάρης τραγουδάει, βαράει τον νταχαρέ και η αρκούδα να χορεύει στους ήχους του. Η αρκούδα κρατεί στο χέρι της μια κάλτσα γεμάτη στάχτη και χτυπά όσους δε συμμετέχουν στο δρώμενο, αναγκάζοντάς τους να μπούνε στο χορό.
Οι «Γκελίγκες» είναι άνδρες ντυμένοι γυναίκες με την τοπική παραδοσιακή φορεσιά. Ενώ χορεύουν, τρέχουν κάποιοι μεταμφιεσμένοι να τις κλέψουν κρυφά. Τότε, άλλοι μεταμφιεσμένοι σε αστυνομικούς, τρέχουν να τις ελευθερώσουν και να επιβάλουν πρόστιμο στους «απαγωγείς».
Το απόγευμα (7/1), οι μεταμφιεσμένοι επισκέπτονται τα σπίτια των Γιάννηδων που εορτάζουν την ονομαστική τους γιορτή και γλεντούν μέχρι τα μεσάνυχτα. Επιστρέφουν στο μαγαζί όπου συνεχίζουν το γλέντι μέχρι το πρωί. Η επόμενη ημέρα (8/1) είναι της «Μπάμπως», δηλαδή, αφιερωμένη στη μαμή του χωριού. Στολίζουν ένα γαϊδουράκι με διάφορα ρούχα και ανεβάζουν επάνω του τις γριές αλλά και όσους άλλους το επιθυμούν, πληρώνοντας κάποιο χρηματικό ποσό.
Τα τελευταία χρόνια την ευθύνη για την τέλεση των δρωμένων έχει αναλάβει ο Μορφωτικός Σύλλογος Πύργων.